لفظ بائيبل جي لغوي معنيٰ آهي ’ڪتاب‘. اڄ اسان ان کي هڪ ڪتاب طور ڏسون ٿا ۽ اڪثر ڪري ان کي ’ڪتاب‘ طور ڏسندا آهيون. ان ڪري قرآن مجيد کي ”الڪتاب“ سڏيو آهي. پر اهو حقيقت ۾ 40 کان وڌيڪ نبين جي لکيل ڪتابن جو مجموعو آهي، جيڪي 1600 سالن کان وڌيڪ عرصي ۾ گذاريا. انهن نبين جو پس منظر بلڪل مختلف هو. دانيال (جنهن جو مقبرو جديد ايران ۾ آهي) بابلي (عراق) ۽ فارسي (ايران) سلطنتن ۾ وزيراعظم هو. نحمياه فارس شهنشاهه آرٽڪسرسڪس جو هڪ خدمتگار هو. Ezekiel هڪ پادري هو. دائود (دائود) قديم اسرائيل جو بادشاهه هو جيئن سندس پٽ سليمان (سليمان) وغيره. اهڙيءَ طرح توهان حقيقت ۾ بائيبل (يا الڪتاب) کي هڪ لائبريري وانگر سمجهي سگهو ٿا، هڪ جلد ۾، جنهن ۾ 66 ڪتاب آهن.
انبياءَ ۽ سندن ڪتابن کي تاريخ جي ذريعي بهتر طور تي ڏسڻ ۾ اسان جي مدد ڪرڻ لاءِ مون تاريخي ٽائم لائن تي ڪجهه (سڀني نه ڇاڪاڻ ته اتي ڪافي گنجائش نه آهي) رکيا آهن. ڇا بيٺو آهي انساني تاريخ جو تمام ڊگهو عرصو هن ٽائم لائن تي پکڙيل آهي. هن ٽائم لائن ۾ وقت جا ٽڪر (يا يونٽ) صدين (سال 100 جي ڏهاڪي) کي ماپيندا آهن! سائي افقي بار ڏيکارين ٿا ان خاص نبي جي عمر. توهان ڏسي سگهو ٿا ته ابراهيم (ع) ۽ موسي (ع) ڪيترائي سال گذاريا!
ڇاڪاڻ ته اهي نبي مختلف وقتن، مختلف ملڪن (يا سلطنتن) ۾ ۽ مختلف سماجي سطحن ۾ (يعني ڪي حڪمرانن وٽ هئا ۽ ٻيا هارين سان) ۾ مختلف ٻوليون استعمال ڪندا هئا. تورات (ڪتاب موسى / موسي – صلي الله عليه وسلم) اصل ۾ عبراني ۾ لکيل هو. زبور ۾ حضرت دائود (ع) ۽ سليمان سليمان (ع) جا ڪتاب به عبراني ۾ هئا. زبور (Daniel and Nahemiah – PBUH) جا ٻيا ڪتاب اصل ۾ آرامي ۾ لکيل هئا. حضرت عيسيٰ المسيح (ص) به آرامي ۽ شايد عبراني ۾ ڳالهايو هوندو. انجيل جا ڪتاب (اهي هن ٽائم لائن تي نه ڏيکاريا ويا آهن) اصل ۾ يوناني ۾ لکيل هئا.
اسان لاءِ سڀ کان وڌيڪ دلچسپ ڳالهه اها آهي ته اهي اصل ٻوليون اڄ تائين محفوظ، پهچ ۽ اڃا تائين استعمال ٿيل آهن. رڳو ايترو آهي ته اهي ٻوليون، يورپين نه هئڻ ڪري، مغربي استعمال نه ٿيون ڪن، تنهنڪري انهن کي اهو ڌيان نه ٿو ملي، جيڪا انگريزيءَ ۾ اچي ٿي. توهان هتي ڪلڪ ڪري تورات کي عبراني ۾ آن لائن ڏسي سگهو ٿا. توھان نوٽ ڪندا ته اھو عربي وانگر ساڄي کان کاٻي پڙھي ٿو. توهان هتي اصل آرامي ۾ عيسي جي دعا ڏسي ۽ ٻڌي سگهو ٿا. توهان هتي انجيل جي ڪتابن جو اصل يوناني پڻ ڏسي سگهو ٿا. دراصل انهن اصلن مان ئي آهي ته عالمن بائيبل جي ڪتابن کي جديد دور جي ٻولين جهڙوڪ انگريزي، فرينچ، ٿائي وغيره ۾ ترجمو ڪيو، جيئن عالمن قرآن جو عربي کان اڄ جي ڪيترين ئي ٻولين ۾ ترجمو ڪيو آهي.