تازو مان هڪ مسجد ۾ امام جو درس ٻڌي رهيو هوس. هن ڪجهه چيو جيڪو بلڪل غلط ۽ تمام گهڻو گمراهه ڪندڙ هو. هن جيڪي چيو، اهو مون اڳ ۾ ڪيترائي ڀيرا ٻڌو آهي – پنهنجن سٺن دوستن کان. ۽ شايد توهان به اهو ٻڌو هوندو ۽ اهو توهان جي ذهن ۾ سوال اٿاريو هوندو. سو اچو ته غور ڪريون.
امام چيو ته بائبل (الڪتاب) جا ڪيترائي مختلف نسخا آهن. انگريزي ٻولي ۾ توهان حاصل ڪري سگهو ٿا (۽ هن انهن جو نالو رکيو) ڪنگ جيمس ورزن، نيو انٽرنيشنل ورزن، نيو آمريڪي معياري ورزن، نيو انگلش ورزن وغيره. پوءِ امام فرمايو ته جيئن ته ڪيترائي مختلف نسخا آهن، ان مان ظاهر ٿئي ٿو ته بائيبل (الڪتاب) بگڙي وئي آهي، يا گهٽ ۾ گهٽ اسان کي ”حقيقي“ جي خبر نه پئجي سگهي آهي. ها حقيقت ۾ اهي مختلف نسخا آهن – پر هن جو بائبل جي فساد سان ڪو به تعلق ناهي يا ڇا اهي اصل ۾ مختلف بائبل آهن. حقيقت ۾ اتي صرف هڪ بائبل / ڪتاب آهي.
جڏهن اسان ڳالهايون ٿا، مثال طور، نئون بين الاقوامي نسخو، اسان اصل يوناني (انجيل) ۽ عبراني (تورات ۽ زبور) مان انگريزيءَ ۾ هڪ خاص ترجمي جي ڳالهه ڪري رهيا آهيون. نئون آمريڪي معياري نسخو انگريزيء ۾ ٻيو ترجمو آهي پر ساڳئي يوناني ۽ عبراني متن مان.
ساڳي حالت قرآن سان به آهي. مان اڪثر ڪري يوسف علي ترجمو استعمال ڪندو آهيان پر ڪڏهن ڪڏهن Pickthall ترجمو پڻ استعمال ڪندو آهيان. پڪٿل ان ئي عربي قرآن جو ترجمو ڪيو، جيڪو يوسف عليءَ استعمال ڪيو، پر سندس ترجمي ۾ انگريزي لفظن جي چونڊ هميشه هڪ جهڙي نه رهي. اهڙيءَ طرح اهي مختلف ترجما آهن. پر ڪو به – نه ته هڪ عيسائي، هڪ يهودي، يا هڪ ملحد به اهو نٿو چوي ڇاڪاڻ ته قرآن جا ٻه مختلف ترجما انگريزيء ۾ آهن (Pickthall’s ۽ يوسف علي)، انهي مان اهو ظاهر ٿئي ٿو ته ‘مختلف’ قرآن آهن يا اهي. قرآن پاڪ کي خراب ڪيو ويو آهي. اهڙي طرح انجيل جو يوناني متن آهي (ڏسو هتي) ۽ تورات ۽ زبور لاءِ عبراني متن آهي (ڏسو هتي). پر گھڻا ماڻھو اھي ٻوليون نه پڙھندا آھن تنھنڪري انگريزي (۽ ٻين ٻولين) ۾ مختلف ترجما موجود آھن ته جيئن اھي پنھنجي مادري زبان ۾ پيغام سمجھي سگھن.
ڇاڪاڻ ته اڄڪلهه ڪيترائي ماڻهو انگريزيءَ کي پنهنجي مادري زبان طور پڙهن ٿا، اتي مختلف نسخا آهن – ترجما – تنهنڪري اهو بهتر سمجهي سگهجي ٿو. پر ترجمي ۾ شامل غلطين بابت ڇا؟ ڇا حقيقت اها آهي ته مختلف ترجما آهن ته اهو ناممڪن آهي صحيح ترجمو ڪرڻ ناممڪن آهي اصل مصنفن ڇا لکيو آهي؟ يوناني ٻوليءَ ۾ لکيل وسيع ڪلاسيڪي ادب جي ڪري، اصل مصنفن جي اصلي خيالن ۽ لفظن جو صحيح ترجمو ڪرڻ ممڪن ٿيو آهي. حقيقت ۾ مختلف جديد نسخن هن کي ڏيکاري ٿو. مثال طور، هتي نئين عهد نامي مان هڪ آيت آهي، جيڪا 1 تيمٿيس 2:5 مان ورتي وئي آهي، اصل يوناني ۾.
εις γαρ θεος εις και μεσιτης θεου και ανθρωπων ανθρωπος χριστος ιησους (1 Timothy 2:5)
هن آيت جا ڪجهه مشهور ترجما هي آهن.
For there is one God and one mediator between God and mankind, the man Christ Jesus, New International Version
For there is one God, and one mediator between God and men, the man Christ Jesus; King James Version
For there is one God, and one mediator also between God and men, the man Christ Jesus, New American Standard Version
جيئن ته توهان پاڻ لاء ڏسي سگهو ٿا اهي انهن جي ترجمي ۾ تمام ويجهو آهن – صرف چند لفظن ۾ فرق. اهي چوندا آهن بلڪل ساڳي شيء صرف ٿوري مختلف لفظن جي استعمال سان. اهو ان ڪري جو هتي صرف هڪ ئي ڪتاب/بائبل آهي ۽ ان ڪري ان مان ترجما به بلڪل هڪجهڙا هوندا. نه آهن ‘مختلف’ بائبل. جيئن ته مون شروع ۾ لکيو، اهو مڪمل طور تي غلط آهي هر ڪنهن لاءِ اهو چوڻ ڇاڪاڻ ته مختلف نسخا آهن مطلب ته مختلف بائبل آهن.
مان هر ڪنهن کي گذارش ٿو ڪريان ته پڙهڻ لاءِ پنهنجي مادري زبان ۾ الڪتاب/بائبل جو نسخو چونڊيو. اها ڪوشش جي لائق آهي.